Oι
περισσότεροι άνθρωποι νιώθουμε ιδιαίτερη απέχθεια να παραδεχτούμε την
ευθύνη των πράξεών μας, αν και αυτή η παραδοχή μπορεί να μας προσφέρει
αληθινή ελευθερία. Πρόκειται για την ελευθερία της επιλογής,
μια δύναμη που έχουμε όλοι οι άνθρωποι, χωρίς να τη χρησιμοποιούμε και
το κυριότερο, χωρίς καν να τη γνωρίζουμε. Κι όσοι από μας τη γνωρίζουμε,
δεν ξέρουμε πώς να τη μεταχειριστούμε σωστά. Ο λόγος είναι ότι σε κάθε μας βήμα μάς κυνηγάει ο φόβος.
Είμαστε μια τρομοκρατημένη γενιά,
προσανατολισμένη προς το φόβο ύστερα από αιώνες αυταρχικού ελέγχου.
Παλιότερα, γήινες ή ουράνιες δυνάμεις θα μας τιμωρούσαν αν δεν ζούσαμε
σωστά. Κι ο φόβος χρησίμευε για να πειθαρχεί τους υποδεέστερους.
Εμείς όμως που έχουμε πια αποκτήσει πολιτικές ελευθερίες, έχουμε το
δικαίωμα να παίρνουμε τις δικές μας αποφάσεις και να ζούμε σύμφωνα μ'
αυτές, όμως η νοοτροπία του σκλάβου που δουλεύει κάτω από την απειλή της
τιμωρίας, δεν έχει πάψει να ζει μέσα μας. Αλλά ο φόβος ίσως είναι
τελείως άχρηστος. Γιατί αντί να απομακρύνει τον κίνδυνο, πολλές φορές
προωθεί αντιθέτως τη δυνατότητα δημιουργίας του.
Δεν είναι ανάγκη να
φοβόμαστε τα αυτοκίνητα για να αποφύγουμε κάποιο δυστύχημα. Κάποιος που
φοβάται πως μπορεί ένα αυτοκίνητο να τον χτυπήσει, πιθανόν να είναι πολύ
πιο εκτεθειμένος σε ένα τέτοιο κίνδυνο. Ο φόβος αποτελεί το αμάρτημα
των ελεύθερων ανθρώπων. Δεν έχει κανένα εποικοδομητικό σκοπό και καμιά
σχέση με τον κίνδυνο.
Έχει αποδειχθεί πως την ώρα του αληθινού κινδύνου δεν υπάρχουν περιθώρια για φόβο. Φόβο νιώθουμε μόνο όταν σκεφτούμε τον κίνδυνο πριν ή μετά την κρίσιμη στιγμή.
Την ώρα του μεγαλύτερου κινδύνου μάς απασχολεί η σωτηρία της ζωής μας
και επομένως δεν έχουμε χώρο για φόβο. Εξαίρεση αποτελεί το συναίσθημα
του πανικού. Αυτός δημιουργείται μόνο όταν κάποιος αισθάνεται χαμένος.
Ένα από τα πιο περίεργα κίνητρα - η δύναμη που μας οδηγεί προς την πράξη
- είναι η προσμονή.
Όπως
απέδειξε ο Άντλερ, έχουμε κάποιο μυστικό σχέδιο στο μυαλό μας και
ενεργούμε σύμφωνα με αυτό. Αν βάλουμε μια σανίδα πλάτους 20 πόντων πάνω
στο πάτωμα, μπορεί ο καθένας μας να περπατήσει πάνω της. Αν όμως την
ίδια σανίδα την τοποθετήσουμε σε ύψος 3 μέτρων
πάνω από το έδαφος, τότε οι περισσότεροι θα αρνηθούμε να την περάσουμε
από φόβο μήπως πέσουμε. Και μερικοί που θα το προσπαθήσουν, θα πέσουν
μόνο και μόνο επειδή το περιμένουν να συμβεί. Γι' αυτό ο φόβος είναι
τόσο επικίνδυνος και ο φόβος της αποτυχίας τόσο καταστρεπτικός. Μπορούμε
να χρησιμοποιήσουμε όλη μας τη δύναμη για να τον ξεπεράσουμε, στο βάθος
όμως πάντα εκθέτουμε τον εαυτό μας στον κίνδυνο που προβλέπουμε ότι θα
έρθει.
Θα πρέπει ωστόσο να συνειδητοποιήσουμε, πως κατά ένα μεγάλο ποσοστό, εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε τα αποτελέσματα των ενεργειών μας.
Θα
έχουμε όλοι γνωρίσει τον "τυχεράκια". Οτιδήποτε αγγίζει το πετυχαίνει
υπάρχει όμως και ο "κακότυχος" Οτιδήποτε κάνει, είναι στραβό, τίποτα δεν
του πάει καλά. Ο "τυχεράκιας" ανήκει στο είδος των ανθρώπων που
προεξοφλούν: "Θα πετύχω οπωσδήποτε". Αυτό το πιστεύει ειλικρινά.
Επομένως μεταχειρίζεται όλα τα εσωτερικά του αποθέματα και ξέρει τι
πρέπει να κάνει. Θα προχωρήσει όταν θα πρέπει, θα υποχωρήσει όταν θα
πρέπει. Θα μιλήσει όταν είναι ανάγκη και θα σιωπήσει όταν χρειαστεί.
Ακολουθεί το σωστό ρεύμα και οι πιθανότητες είναι πως θα αντιμετωπίσει
με επιτυχία κάθε κατάσταση. Ωστόσο και ο πιο τυχερός άνθρωπος μπορεί να
συναντήσει δυσκολίες. Τι κάνει όμως τότε; Μήπως κατηγορεί τον εαυτό του
και θυμώνει μαζί του; Ούτε κατά διάνοια. Λέει μονάχα: "Για στάσου! Τι
λάθος έκανα; τι μπορώ να διορθώσω;" Οι πιθανότητες είναι πως θα βρει
κάτι καλύτερο και πάλι η τακτική του θα είναι σωστή. Μερικές φορές
υπάρχουν περιπτώσεις που βγαίνει ηττημένος. Τι κάνει τότε; Αποφασίζει:
"Αφού είναι έτσι, ας σταθώ εδώ και ας περιμένω μια πιο κατάλληλη στιγμή.
Ίσως την άλλη φορά να τα καταφέρω καλύτερα". Και τα καταφέρνει.
Πώς
όμως αντιδρά ο "κακότυχος"; Από την αρχή είναι σίγουρος ότι θα τα κάνει
θάλασσα. Εγκαταλείπει όταν πρέπει να επιμείνει και πολεμά όταν πρέπει
να υποχωρήσει. Έτσι όλα του πάνε στραβά. Λέει τότε: "Aυτό το περίμενα".
Και εγκαταλείπει τον αγώνα. Κι ο πιο κακότυχος όμως συναντά κάποτε την
επιτυχία. Κάνει κάτι και προς μεγάλη του έκπληξη, πετυχαίνει. Πώς όμως
αντιδρά; Σκέφτεται: Κάπου θα πρέπει να υπάρχει κάποιο λάθος. Ψάχνει
ύστερα να βρει πού είναι το λάθος και πάλι τα κάνει θάλασσα.
Τελικά
ο "τυχεράκιας" έχει όλες τις επιτυχίες και ο "κακότυχος" μόνο
αποτυχίες. Όλοι μας ανήκουμε στη μια ή στην άλλη κατηγορία και ίσως οι
περισσότεροι να έχουμε βρεθεί κάποτε και στις δύο. Είναι όμως εύκολο να
καταλάβουμε πως όταν σταματήσουμε να πολεμάμε τον εαυτό μας κι αν
προσπαθήσουμε να βρισκόμαστε μέσα στη φορά των πραγμάτων, όταν γυρίζουμε
δηλαδή τους τροχούς προς την κατεύθυνση του άξονα κι όχι αντίθετα, τότε
ξαναβρίσκουμε εντελώς ξαφνικά τον έλεγχο του εαυτού μας και δεν είναι
ανάγκη να συνεχίσουμε τη μάχη. Χάνουμε τον αυτοέλεγχό μας μόνο όταν πολεμάμε τον εαυτό μας.
Επομένως για να είμαστε ελεύθεροι θα πρέπει να δεχτούμε τον εαυτό μας έτσι όπως είναι και να ενεργήσουμε με ό,τι έχουμε.
Θα πρέπει να σταματήσει να μας απασχολεί αυτό που θα έπρεπε να είχαμε
κάνει, αυτό που θα μπορούσε να μας συμβεί, καθώς και τις ενδεχόμενες
αποτυχίες, τις ταπεινώσεις και τους φόβους μας. Αντί γι' αυτό θα πρέπει
να καταλάβουμε τι είμαστε σε θέση να κάνουμε και να ενθαρρύνουμε τον
εαυτό μας όπως ακριβώς ζητούμε από τους δασκάλους να ενθαρρύνουν τα
παιδιά.
Εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε τα αποτελέσματα, των ενεργειών µας.
|
